بیابان یک عرصه و یک فضای محدود نیست و هیچ نقطه ای از کره زمین در طول اعصار و قرون نتوانسته است سرنوشت خود را جدای از این واژه ببیند. تغییرات زمین شناسی ، آب و هوایی ، جمعیتی و هزاران عوامل دیگر در گسترش بیابانها نقش دارد. متأسفانه پدیده بیابانی شدن با بیابانی بودن مشکل کشورهای جهان سوم است. بیابان بخشی از زیست بومهای کره زمین است که عوامل دخیل در آن با انسان ، گیاه ، آب ، خاک و … پیوندی ناگسستنی دارد و رشته این پیوندها بطور پیچیده ای در هم تنیده است . رفتار نسنجیده و ناآگاهانه به تخریب زمینهای قابل کشت و مراتع منجر می شود و پدیده بیابان را تشدید می کند. امروز بسیاری از زیست بومها در معرض تهدید و تخریب قرار گرفته است. این پدیده امروزه ، پا را از اقلیمهای خشک و نیمه خشک فراتر نهاده است و در مناطق خشک نیمه مرطوب در حال چهره نمایی است.
بر اساس ماده ۱۰ لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای بیابان زدایی در کشورهای مختلف ، باید کشورهای متعهد دارای برنامه مشخصی تحت عنوان برنامه اقدام ملی باشند.
تدوین برنامه اقدام ملی مستلزم شناسایی عوامل مؤثر در بیابانزایی و معرفی منابع لازم اعم از فنی و مالی می باشد.
تعریف جهانی بیابان زایی: تخریب سرزمین در مناطق خشک ، نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب و در نهایت کاهش تولید بیولوژیک اراضی را بیابانزایی گویند.
از آنجایی که عوامل تخریب طیف وسیعی از فعالیتهای انسانی ، از بهره برداری بی رویه و نامناسب از منابع تا کاربرد تکنولوژیها را در بر می گیرد ، بنابراین جلوگیری از بیابانزایی و اصلاح یا احیای اراضی بیابانی شده نیز مستلزم طیف وسیعی از فعالیتها اعم از اجرایی ، مدیریتی و فرهنگی است که بنا به ماهیت امر ، مسؤلیتهای اجرایی آن فراتر از وظایف یک وزارتخانه بوده و لزوم همکاری و مشارکت وزارتخانه ها و دستگاههای دیگری که به نوعی در امر بهره برداری از آب و خاک و گیاه دخالت دارند، مشهود است.
۲۷ خرداد به عنوان روز جهانی بیابانزدایی در سراسر جهان نامگذاری شده است و این روز (روز جهانی بیابانزدایی) در کشورهای مختلف گرامی داشته میشود چالشی که بعد از تغییر اقلیم و کمبود آب شیرین سومین چالش مهم جامعه جهانی در قرن ۲۱ محسوب میشود. بیابانزایی فرآیندی است که باعث تغییرات اساسی در یک اکوسیستم میشود و شرایط را از حالت نسبتاً غیربیابانی به حالت بیابانی تبدیل میکند،این پدیده در اثر افزایش فشار انسان بر اکوسیستمهای حساس ایجاد شده که باعث کاهش بازدهی تولید و عدم برگشتپذیری آن میشود. چرای مفرط، بوتهزنی و بوتهکنی، آبیاری غلط، استفاده نکردن بهینه از زمینها و قابلیت آنها، تبدیل بیرویه زمینهای مرتعی به دیمزار، رعایت نکردن موازین علمی در شخم زمین، کشت فشرده و نامناسب در زمینهای کشاورزی، تغییرات آب و هوایی، افزایش جمعیت و نیاز انسان ها به مواد غذایی بیشتر و شرایط متغیر اجتماعی و اقتصادی را از عوامل بیابانزایی دانست
در این میان، انسان نقشی اساسی برعهده دارد. درواقع انسان میتواند با شناخت این عوامل و جلوگیری از گسترش آنها، پدیده بیابانزایی را متوقف کند و اقداماتی را که به بیابانزدایی میانجامد، در این زمینه انجام دهد. این کارشناس ارشد بیابانزدایی گفت: با وجود اینکه عوامل زیستمحیطی، تغییرات آب و هوایی و کمبود بارش کافی نقش بسزایی در فرسایش زمین و پیشروی بیابانها دارند، در برخی موارد فعالیتهای انسانی را نیز باید در زمره این گروه قرار داد.
برای آشنایی با شرکت می توانید به زبانه “همکاران” موجود در سایت مراجعه کنید
